Đây là một nội dung được Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng đề cập tại hội thảo “Phát triển đô thị thông minh trong quá trình đô thị hóa gắn với công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” do Ban Kinh tế Trung ương chủ trì tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, sáng 10/11.

Hội thảo nằm trong khuôn khổ Diễn đàn cấp cao về Công nghiệp 4.0 lần thứ ba - Industry Summit 4.0 với chủ đề “Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong kỷ nguyên số”.

Thứ trưởng Lê Quang Hùng chia sẻ về những nhiệm vụ, giải pháp mà Bộ Xây dựng đang tập trung thực hiện,

chỉ đạo thực hiện nhằm thúc đẩy phát triển ĐTTM tại Việt Nam.

Nhiều thách thức trong phát triển ĐTTM

Tại hội thảo, các chuyên gia trong và ngoài nước làm rõ khái niệm, nội hàm, trụ cột nền tảng về đô thị thông minh (ĐTTM), cũng như đề cập đến sự cần thiết và vai trò của ĐTTM; những kinh nghiệm và mô hình phát triển ĐTTM quốc tế thành công; những giải pháp quy hoạch, quản lý, điều hành, huy động nguồn lực cho phát triển ĐTTM…

Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương TS. Nguyễn Thành Phong nhận định: Trong xu thế đô thị hóa và phát triển ĐTTM ngày càng gia tăng, việc phát triển ĐTTM được Việt Nam xác định là một hướng đi đúng đắn.

Định hướng phát triển ĐTTM là một trong những nội dung quan trọng được Bộ Chính trị chính thức đưa vào Nghị quyết 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Văn kiện Đại hội Đảng XIII về đường lối phát triển đất nước trong giai đoạn tới cũng đặt mục tiêu: Hình thành một số chuỗi ĐTTM tại các khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc, phía Nam, miền Trung và từng bước kết nối với mạng lưới ĐTTM trong khu vực và trên thế giới.

Phát triển ĐTTM cũng nhận được sự quan tâm lớn của Chính phủ. Ngày 01/8/2018, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 950/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển ĐTTM bền vững Việt Nam giai đoạn 2018 - 2025 và định hướng đến năm 2030.

TS. Nguyễn Thành Phong cho biết: Đến nay, trên cả nước đã có 41/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã hoặc đang triển khai xây dựng đề án phát triển ĐTTM, trong đó có đề án, kế hoạch được ban hành cho toàn tỉnh và đề án, kế hoạch ban hành cho một đô thị thuộc tỉnh.

Tuy nhiên, theo TS. Nguyễn Thành Phong, việc triển khai ĐTTM tại Việt Nam vẫn gặp một số khó khăn. Nhận thức về ĐTTM từ nhu cầu của nhà quản lý (lãnh đạo ở địa phương), nhu cầu cung cấp sản phẩm của cộng đồng doanh nghiệp, chủ đầu tư hay từ nhu cầu thụ hưởng các dịch vụ của người dân chưa được nâng cao. Tiêu chuẩn, quy chuẩn quy hoạch ĐTTM và hạ tầng kỹ thuật, công trình kiến trúc thông minh chưa được ban hành đầy đủ và đồng bộ.

Sự tham gia của cộng đồng, các thành phần kinh tế trong xây dựng ĐTTM còn hạn chế. Việc triển khai ĐTTM còn riêng lẻ, manh mún. Các ĐTTM chưa mang tính đặc thù cho mỗi đô thị. Nguồn lực cho phát triển ĐTTM bao gồm cả nguồn vốn và nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế.

Hơn nữa, dịch bệnh Covid-19 bùng phát đã khiến cho các quốc gia phải nhìn nhận lại nhiều vấn đề trong quá trình tồn tại và phát triển, trong đó có việc xem xét lại những mô hình phát triển đô thị nói chung và phát triển ĐTTM nói riêng.

Xây dựng nền tảng pháp lý, quy chuẩn, tiêu chuẩn cho ĐTTM

Trên cơ sở phân tích những khó khăn thuận lợi trong phát triển ĐTTM, TS. Nguyễn Thành Phong khẳng định: Phát triển ĐTTM là hết sức cần thiết không chỉ đối với Việt Nam mà còn hữu ích đối với nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Đồng tình với quan điểm trên, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng nhận định: Phát triển ĐTTM không còn là một khẩu hiệu mà đã trở thành lựa chọn thiết thực tại các đô thị nhằm nâng cao chất lượng sống và năng lực cạnh tranh. Đặc biệt, trong cuộc chiến chống lại đại dịch Covid-19 vừa qua, ĐTTM đã giúp nền kinh tế đô thị và an sinh xã hội nhanh chóng được phục hồi.

Đề cập đến các nhiệm vụ, giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển ĐTTM, Thứ trưởng Lê Quang Hùng cho biết: Triển khai nhiệm vụ Đảng và Chính phủ giao, Bộ Xây dựng đang nghiên cứu lượng hóa các tiêu chí về ĐTTM ở các lĩnh vực quy hoạch đô thị, hạ tầng đô thị, kiến trúc đô thị, vận hành đô thị (gồm cấp nước, xử lý rác thải, giao thông, thông tin liên lạc, nhà ở, y tế, giáo dục…), tiện ích cho người dân, tiết kiệm năng lượng, phát triển bền vững…

Cụ thể, Bộ đang khẩn trương xây dựng các tiêu chí cơ bản ĐTTM áp dụng toàn đô thị, khu đô thị phù hợp với Việt Nam; Xây dựng nền tảng pháp lý, quy chuẩn, tiêu chuẩn cho ĐTTM; Xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông (số hóa) về đất đai, quy hoạch, giao thông, dân cư và các dữ liệu không gian đô thị khác; Xây dựng quy hoạch ĐTTM, ứng dụng hệ thống thông tin địa lý GIS; Phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng ĐTTM; Quản lý, vận hành ĐTTM.

Về lộ trình thực hiện, Thứ trưởng Lê Quang Hùng cho biết: Đến năm 2025, hạ tầng băng thông rộng cáp quang phủ trên 90% hộ gia đình tại đô thị; Hoàn thiện cơ sở pháp lý để triển khai phát triển ĐTTM; Ít nhất 3 đô thị từ loại II trở lên thực hiện quy hoạch ĐTTM, 06 đô thị tại 06 vùng kinh tế có đề án tổng thể phát triển ĐTTM; Thí điểm chứng nhận khu đô thị mới thông minh.

Đến năm 2030, hình thành các chuỗi ĐTTM khu vực phía Bắc, miền Trung, phía Nam và vùng Đồng bằng sông Cửu Long, trong đó, lấy Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Đà Nẵng, thành phố Cần Thơ là hạt nhân, hình thành mạng lưới liên kết các ĐTTM; 100% các đô thị loại II trở lên hoàn thành cơ bản việc cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị theo kế hoạch được duyệt.

Đến năm 2045, xây dựng ít nhất 03 - 05 ĐTTM tầm cỡ quốc tế; Có công trình kiến trúc tiêu biểu, đô thị xanh – thông minh - chuyển đổi số tiêu biểu tầm cỡ thế giới.

Thứ trưởng Lê Quang Hùng nhấn mạnh: Quy hoạch và quản lý thông minh là nền tảng của phát triển ĐTTM. Trước mắt, việc áp dụng ĐTTM cần được trở thành ưu tiên trong phát triển các khu đô thị mới và các công trình xây dựng mới. Đối với khu vực đô thị hiện hữu, từng bước giải quyết thông minh từng phần, đảm bảo sự phù hợp về nguồn lực, năng lực và bối cảnh kinh tế - xã hội địa phương.

Thứ trưởng Lê Quang Hùng cũng lưu ý: Việc phát triển ĐTTM không chỉ là trách nhiệm của cơ quan Trung ương mà còn cần sự hợp tác, chủ động của các chính quyền đô thị, đối tác và cần phải được cụ thể hóa trên cơ sở các kế hoạch thực hiện, hợp tác cùng thúc đẩy.

Kết luật hội thảo, TS. Nguyễn Thành Phong cho biết: Các ý kiến, đề xuất về phát triển ĐTTM mà các chuyên gia, các nhà khoa học đóng góp tại hội thảo sẽ được Tổ biên tập Đề án “Chủ trương, chính sách công nghiệp hóa, hiện đại hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” xem xét, tiếp thu, tổng hợp đầy đủ để góp phần xây dựng Đề án và trình Ban Chấp hành Trung ương vào năm 2022.

Các đại biểu tham gia hội thảo tại đầu cầu chính ở Hà Nội.

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu của Đề án, Ban Chấp hành Trung ương sẽ ban hành Nghị quyết để lãnh đạo quá trình CNH, HĐH đất nước trong giai đoạn tới.

Trong khuôn khổ Diễn đàn sẽ diễn ra hoạt động triển lãm ảo các mô hình, sản phẩm, công nghệ 4.0, kết quả chuyển đổi số các ngành, lĩnh vực và các hoạt động kết nối đầu tư, khảo sát thực tiễn tại một số địa phương, doanh nghiệp tiêu biểu về nghiên cứu, sản xuất và ứng dụng các công nghệ số.

Quý Anh/Báo Xây dựng